ظریف: ابزار ما مذاکره است، ابزار دیگری نداریم| من جلو کری نماز خواندم، با صدام هم مذاکره کردم

وزیر امور خارجه، مبنای سیاست ما در برجام را فرمایش‌های رهبر انقلاب توصیف کرد و گفت: در خط مقام معظم رهبری حرکت می‌کنیم؛ ایشان هفته گذشته فرمودند که برای بازگشت آمریکا به برجام عجله‌ای نداریم؛ در نظر ایشان نه هنوز برجام بوی گند می‌دهد و نه دفن شده و نه اتفاق دیگری افتاده است.

محمد جواد ظریف روز سه شنبه با حضور در صحن مجلس در پاسخ به سوال نماینده مردم مشهد، گفت: در واقع در خط مقام معظم رهبری حرکت می‌کنیم که هفته گذشته در سخنرانی خودشان فرمودند که برای بازگشت آمریکا به برجام عجله‌ای نداریم. لذا از نظر ایشان نه هنوز برجام بوی گند می‌دهد و نه دفن شده و نه اتفاق دیگری افتاده است. قانونی هم که مجلس محترم همتصویب کرد برای اجرایی شدن برجام است و نه برای دفن برجام. دست‌کم ریاست محترم مجلس اینگونه به ما فرمودند.

وزیر امور خارجه اضافه کرد: حضرت آقا فرمودند که ما عجله ای نداریم اما اگر آمریکا تعهداتش را اجرا کند و تحریم‌ها را بردارد آن وقت می‌تواند برگردد و در قالب پنج به علاوه یک بنشیند. فرمایشی بود که در جلسه گفتند و مبنای سیاست ما هم همین است. ریاست محترم مجلس در جلسه حضور داشتند و این فرمایش حضرت آقاست.

ظریف با اشاره به اظهارات کریمی قدوسی درباره ملاقات ظریف با فردی به نام بریگمن یک هفته قبل از شهادت سردار سلیمانی ادامه داد: ملاقات من نه یک هفته قبل از شهادت سردار بزرگ ما جناب آقای سلیمانی، بلکه یک سال و نیم قبل از آن بود و برای آزاد کردن یک سلیمانی دیگر یعنی جناب آقای دکتر مسعود سلیمانی دانشمند بزرگ کشورمان که یک سال در بدترین شرایط اسیر آمریکا بود.

وزیر امور خارجه اضافه کرد: فردی که از طرف آمریکا می‌خواست در این زمینه مذاکره کند و ما از او استفاده بکنیم، آقایی را همراه خودش آورد که بعدا معلوم شد این آقا ۱۰ سال قبل از آن در رژیم صهیونیستی بوده است. او را نمی‌شناختیم و خبر نداشتیم ما فقط طرف ملاقات کننده را می‌شناختیم و آن آقا فقط یادداشت برمی‌داشت و بعد هم عکسی با من گرفت.

وی گفت: برای من راحت‌ترین کار این است که بنشینم و شعار بدهم ولی بالاخره آقای مسعود سلیمانی دانشمند ماست که در بند آمریکایی‌ها بود. افتخار داشتم با آقای سلیمانی از زوریخ به عنوان راننده در هواپیما همراه ایشان بنشینم که ایشان را به سلامتی به ایران بیاوریم و در هواپیما به من گفت که چه اتفاقاتی برایش در آمریکا افتاده است.

ظریف ادامه داد: برادر عزیزم آقای کریمی قدوسی؛ گناه من این بود که برای آزاد کردن او با کسانی گفت و گو کنم که از آنها هیچ خوشم نمی‌آید. شما بپذیرید اگر حضرت آقا می‌فرمایند این‌هایی که پشت میز مذاکره می‌نشینند همان تروریست‌های بغداد هستند، من که مجبور هستم در مقابل اینها بنشینم و با آنها گفت و گو کنم، من هم این را درک می‌کنم و اگر لبخندی پشت میز مذاکره می‌زنم برای این است که مقاومت مردم ایران را برابر زورگویی‌های آنها نشان بدهم.

رییس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: یک روز جلو کری نماز خواندم وقتی نماز تمام شد به او گفتم می‌دانید برای چرا اینجا نماز خواندم برای اینکه به خودم یادآوری کنم که قدرقدرت خداست تو نیستی. روش ما در مذاکره با آمریکا این بوده است. من با صدام هم ملاقات و مذاکره کردم خیال می‌کنید خوشم می‌آمد با صدام مذاکره کنم؟ خیال می‌کنید لذت بردم از این که روبروی صدام نشستم؟ نه کار من است و ناگزیرم. چاره‌ای ندارم. این را به عنوان یک گناه از من ثبت نکنید ان شاء الله کفاره گناهان ما خواهد بود.

وی با اشاره به اظهارات کریمی مبنی بر اینکه ظریف درخواست مذاکره کرده است، گفت: من هرچه گفتم علنی گفتم اما فرمودید که بنده درخواست مذاکره کردم من با اجازه رییس جلسه اگر تمایل داشته باشید این مصاحبه هم با اشپیگل هم موجود است یکی از محکم‌ترین مصاحبه‌هایم هست بارها حضرت آقا فرمودند که فلانی محکم صحبت می‌کند.

ظریف گفت: سوال این است آیا در پی قتل سلیمانی احتمال مذاکره با آمریکا را رد می‌کنید؟، پاسخ من این بود نه! من هرگز این احتمال را که افراد رویکرد خود را تغییر داده و با واقعیات را دریابند، رد نمی‌کنم. برای ما مهم نیست چه کسی در کاخ سفید ساکن است آنچه مهم است نحوه رفتار آنهاست. دولت ترامپ می‌تواند گذشته‌اش را اصلاح کرده تحریم‌ها را برداشته و به میز مذاکره برگردد ما هنوز پشت میز مذاکره هستیم یعنی پنج بعلاوه یک. آنها هستند که میز را ترک کرده‌اند ایالات متحده و آسیب عظیمی به مردم ایران وارد کرده است.

وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: روزی فرا خواهد رسید که آنها باید بابت آن آسیب خسارت بدهند ما صبر زیادی داریم. این پاسخی است که من ‌آنجا دادم. اگر بخواهید سخنرانی حضرت آقا را داریم که فرمودند اگر توبه کند و تعهداتش را انجام دهد می‌تواند در قالب ۱+۵ مراکره کند اخیرا هم‌ آقا دوباره این را فرمودند.

ظریف گفت: در ادامه خبرنگار اشپیگل پرسید که انتظار شما از اروپا چیست؟ گفتم برای اروپا فاجعه است که مطیع و فرمانبردار آمریکا باشد. بعد درباره اینستکس پرسید و گفتم با گذشت بیش از یک سال و نیم از خروج آمریکا از برجام، اروپایی‌ها حتی نتوانستند اینستکس را راه بیندازند. خبرنگار در ادامه پرسید که سلیمانی معمار راهبرد ایران در اعمال نفوذ در منطقه از طریق پشتیبانی نظامی از متحدانش بود، آمریکا سلیمانی را بابت مرگ صدها نفر از سربازانش در عراق مقصر قلمداد کرده است؟ گفتم آمریکا اروپا و کل جامعه بین‌الملل به سردار سلیمانی به واسطه پیروزی بر داعش مدیون هستند.

وزیر امور خارجه عنوان کرد: به خبرنگار گفتم که واقعیات این منطقه برای ایالات متحده غیرقابل درک است. آنها همیشه از نیروهای نیابتی صحبت می‌کنند اما ایران نیروی نیابتی ندارد. نیروهای نیابتی ما میلیون‌ها نفر هستند که برای سوگواری مرگ یک سردار به خیابان آمدند. این افراد را نمی‌توان به خیابان آورد.

ظریف تاکید کرد: خبرنگار پرسید که ‌آیا ممکن است که تندروها در ایالات متحده این واکنش ملایم ایران یعنی ضربه به عین الاسد را نشانه ضعف ایران بپندارند؟ پاسخ دادم آسیبی که ما به ایالات متحده وارد کردیم، گسترده است چرا که آمریکا با تمام توانمندی نظامی‌اش نتوانست از برخورد موشک‌ها به پایگاه‌هایش جلوگیری کند و این نشان دهنده آن است که آمریکا تا چه حد آسیب پذیر است. اما آسیب واقعی را خود آمریکایی‌ها به خودشان وارد کردند با نفرتی که ایالات متحده در مردم منطقه ایجاد کرده است. قتل شهید سلیمانی آغاز پایان حضور ایالات متحده در منطقه ماست.

وزیر امور خارجه ادامه داد: دوستان عزیز جمله ای را هم که از من نقل کردید، این است که ایالات متحده آمریکا از مردم ایران می‌ترسد مردم ایران مایه عزت و اقتدار ما هستند. فکر می‌کردم همه ما باور داریم آنچه که ایالات متحده را شکست داده موشک‌های ما نیست گرچه موشک‌های ما مهم هستند آنچه ایالات متحده را شکست داده و فرهنگ ایثار و شهادت این ملت است.

محمد جواد ظریف امروز همچنین در پاسخ به سوال فرهاد بشری نماینده مردم پاکدشت و ورامین مبنی بر اینکه چرا دیپلماسی اقتصادی جدی گرفته نمی‌شود؟ گفت: دیپلماسی اقتصادی، بحث پیچیده‌ای است که نیاز به همکاری تمام ارکان کشور به ویژه دولت و مجلس دارد. امروز برای توضیح به مجلس نیامدم، بلکه درخواست کمک از مجلس را دارم.

وزیر امور خارجه با یاداوری تغییر ساختار وزارت امور خارجه درسالهای ۱۳۶۶ و ۱۳۶۷ و تبدیل آن ساختار منطقه‌ای افزود: در ساختار منطقه‌ای بحث معاونت اقتصادی که در کنار معاونت سیاسی قرار داشت، کنار گذاشته و سه معاونت منطقه‌ای ایجاد شد که فلسفه درستی دارد و آقای ولایتی براساس فهمی درست این اقدام را انجام داد.

وی با تاکید بر اینکه به دلیل حجم فشارهای سیاسی و امنیتی بر روی وزارت خارجه، معاونت‌های سیاسی به مسائل این حوزه گرایش پیدا کرد، گفت: برای وزارت خارجه موضوع اقتصادی به اولویت دوم تبدیل شد، اما در دوران آقای خرازی معاونت اقتصادی ایجاد و معاونت‌های منطقه‌ای هم حفظ شد که درگیری بین معاونت‌ها را به همراه داشت.

ظریف ادامه داد: در دوره اخیر به پیشنهاد مجلس مقرر شد معاونت اقتصادی احیا شود. برای این کار کل ساختار وزارتخانه تغییر کرد تا معاونت‌های اقتصادی و سیاسی ایجاد شود. همچنین یکی از باسابقه‌ترین سفرا که در آفریقا، اروپا، آسیا و روسیه سابقه سفارت داشت، به عنوان معاون اقتصادی انتخاب شد و در کنار آن اقدامات انگیزشی برای سفرا در نظر گرفته شد تا براساس دستاوردهای اقتصادی ارزیابی شوند.

ظریف با اشاره به ارائه آموزش‌های اقتصادی برای کارمندان سفارتخانه‌ها افزود: طی ۸ سال گذشته تلاش شد که جهت گیری وزارت امور خارجه از سیاسی و امنیتی به سمت جهت گیری اقتصادی در کنار اقدامات سیاسی و امنیتی تغییر یابد.

وی با بیان اینکه تاکنون اقدامات وزارت خارجه در حوزه اقتصادی ناموفق نبوده، اما به موفقیت مورد نظر نیز دست نیافته ایم، بیان کرد: رییس مجلس پیشنهاد کرد که وزارت خارجه مسئول کل روابط خارجی کشور باشد، این پیشنهاد مزایا و مشکلاتی دارد، اما نشان می‌دهد رییس مجلس به مشکلات واقف است. وزارت امور خارجه مسئولیت روابط خارجی را در اختیار ندارد، بلکه مسئول سیاست خارجی است و نقش تسهیلگر را ایفا می کند.

وزیر امور خارجه ادامه داد: دستگاه‌های خصوصی و دولتی، سیاست‌های بین المللی خود را دنبال می‌کنند و در مواقع بروز مشکل به ما مراجعه می کنند. البته من با کمال احترام برای آقای قالیباف، اعتقاد ندارم که روابط اقتصادی خارجی به وزارت خارجه محول گردد چون وزارتخانه این توانایی را ندارد. اما اعتقاد دارم باید وزارت خارجه اختیاراتی در حوزه هماهنگی روابط اقتصادی خارجی داشته باشد.

ظریف خاطرنشان کرد: موافق گروکشی داخلی نیستم و نتیجه مطلوب از این روش حاصل نمی‌شود بلکه باید بتوانیم کل سیاست خارجی را هماهنگ کنیم.

عضو کابینه دولت دوازدهم با تاکید بر اینکه در حال حاضر پیشنهاداتی برای تهاتر داریم و در داخل کشور نیز هر دستگاهی براساس اولویت‌های خود موضوعات را پیگیری می‌کند، گفت: در حد توانی که قانون به ما داده بانک اطلاعاتی برای خارجی‌ها از امکانات و فعالان داخلی تشکیل دادیم و در کشورهای مختلف به منظور تهاتر مطالبات اقداماتی انجام شده، زیرا تهاتر راهکاری برای دور زدن تحریم‌هاست.

ظریف: دیپلماسی اقتصادی نیازمند همکاری همه ارکان کشور است

ظریف همچنین در پاسخ به سوال فرهاد بشیری درخصوص این که چرا دیپلماسی اقتصادی در وزارت خارجه جدی گرفته نمی شود؟ بیان کرد: بحث دیپلماسی اقتصادی مساله پیچیده ای است که نیازمند همکاری همه ارکان کشور به ویژه دولت و مجلس می باشد. بنده امروز برای توضیح به مجلس نیامده ام بلکه برای درخواست کمک به مجلس آمده ام، ساختار وزارت خارجه از سال ۱۳۶۶ به ساختار منطقه ای تبدیل شد در ساختار منطقه ای معاونت اقتصادی وزارت خارجه که در کنار معاونت سیاسی قرار داشت کنار گذاشته شد. هدف این بود تا روابط با کشورها در یک معاونت متمرکز شود که این فلسفه درست بود اما واقعیت این است به خاطر حجم فشارهای سیاسی و امنیتی که بر روی وزارت خارجه وارد بود طبیعتا دستگاه دیپلماسی و معاونت منطقه ای به مسائل سیاسی و امنیتی گرایش پیدا کرد.

وی اظهار کرد: با توجه به فشارهایی که در وزارت خارجه وارد شد بحث اقتصاد به موضوع ثانویه در وزارتخانه تبدیل شد در زمان وزارت دکتر خرازی با توجه به این که سیاست دولت این بود که سیاست خارجه باید به کمک اقتصاد بیاید مجددا معاونت اقتصادی ایجاد شد اما همزمان معاونت منطقه ای حفظ شد و این مساله باعث درگیری بین معاونت اقتصادی و معاونت منطقه ای شد.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: در دوران بنده نیز بر اساس پیشنهاد مجلس و هم فکری که با کمیسیون اقتصادی مجلس شکل گرفت قرار شد تا معاونت اقتصادی مجددا احیا شود و ما بر همین اساس کل ساختار وزارت خارجه را به هم ریختیم تا از ساختار منطقه ای به ساختار موضوعی بازگشته و یک معاونت اقتصادی و یک معاونت سیاسی را ایجاد کرده تا اقتصاد نیز هم سطح مسائل سیاسی و امنیتی قرار گیرد.

ظریف در ادامه بیان کرد: ما با سابقه ترین سفیر خود را که هم در آفریقا هم در اروپا و هم در آسیا فعالیت داشت را به عنوان معاونت اقتصادی قرار دادیم. در کنار اقدامات ساختاری نیز اقدامات انگیزشی را نیز دنبال کردیم و به نمایندگی های خود اعلام کردیم که از این پس براساس دستاوردهای اقتصادی آنها را بررسی می کنیم. همچنین آموزشهای اقتصادی را برای کارمندان گذاشتیم در 8 سال گذشته جهت گیری وزارت خارجه از جهت گیری صرفا سیاسی و امنیتی به یک جهت گیری اقتصادی در کنار سیاسی امنیتی تبدیل شده است. ما نمی توانیم واقعیت ها را در کشور نادیده بگیریم چرا که بسیاری از فشارها بر کشور سیاسی امنیتی است. اقدامات ما در زمینه دیپلماسی اقتصادی ناموفق نبوده است اما آن قدری که ما انتظار داشتیم موفقیت آمیز نیز نبوده و نیازمند آسیب شناسی است.

وزیر امور خارجه تاکید کرد: رئیس مجلس پیشنهاد دادند تا وزارت خارجه متولی کل روابط خارجی باشد که این امر هم مزایایی دارد هم معایبی. امروز وزارت خارجه مسئولیت روابط خارجی را ندارد. بلکه فقط مسئول سیاست خارجی است. نقش وزارت خارجه در روابط اقتصادی خارجی فقط نقش تشویق گر است دستگاه ها چه در بخش خصوصی و چه در بخش دولتی سیاستهای خود را دنبال می کنند و هر گاه به مشکل برخوردند به سراغ وزارت خانه می آیند ما صرفا مسئول حل مشکل شده ایم نه مسئول جهت دهی و هماهنگی در این حوزه. بنده معتقد هستم که نباید تمام روابط اقتصادی خارجی هم به وزارت خارجه سپرده شود. چرا که مسئولیت سنگینی است بلکه وزارت خارجه باید اختیاراتی داشته باشد تا بتواند روابط اقتصادی خارجی را هماهنگ کند. اکنون ما این اختیار را نداریم و فقط می توانیم گروکشی کنیم که بنده با این اصل مخالف هستم.

ظریف افزود: ما باید راهکاری پیدا کنیم که کل سیاست خارجی را هماهنگ پیش ببریم اکنون ما یک بانک اطلاعاتی برای خارجی ها از امکاناتی که در داخل کشور داریم و یک بانک اطلاعاتی برای فعالان اقتصادی از امکاناتی که در خارج وجود دارد، ایجاد کرده از سوی دیگر تهاتر را به عنوان یک راهکار برای افزایش تولید و شکست تحریمها دنبال می کنیم. روابط با همسایگان را نیز با جدیت دنبال می کنیم افزایش تبادلات با همسایگان و استفاده از ظرفیت کشورهای همسایه در اولویت کار ما قرار دارد.